Territorium

page 1

1 mei 2019    Nestverdediging

3 maart 2021 Zwervers kunnen lastig zijn

31 maart 202 Als vrouw slechtvalk boos is

Nestverdediging



Margot de Kam | woensdag 1 mei 2019

De slechtvalk heeft weinig natuurlijke vijanden. Hij staat ten slotte zelf aan de top van de voedselketen. Wel verdedigt hij zijn nest zo nodig zeer fel.



Rifbroeders

Van origine broeden slechtvalken op riffen, waar ze geen nest maken, maar de eieren op de blote stenen vaak in een soort nis leggen. Op de hoge riffen hebben ze bij hun nestverdediging slechts te duchten van enkele roofdieren zoals bijvoorbeeld wasberen en slangen, en verder sommige roofvogels.


Nestbedreigers in Nederland

In ons hoge kantorenlandschap, dat door de valken als een soort (kunstmatig) rif- en rotslandschap wordt gezien, hebben de slechtvalken, naast de mens, maar enkele, vliegende, vijanden die ze niet in de buurt van hun jongen willen hebben. Er waakt dan ook altijd één der ouders over de kuikens, ook al zien wij ze niet steeds in beeld.


Slechtvalken

Andere slechtvalken die het territorium willen overnemen, zijn, zoals we vorig jaar zagen, een heel grote bedreiging voor een succesvol broedsel, maar de slechtvalken van de Mortel hebben dat dit seizoen onder controle. De hormonen van de zwervende vrijgezellen zijn nu, in deze tijd van het jaar, aan het doven, de rui komt er aan. Daarvan nu niks meer te vrezen. Zij zullen ook geen slechtvalkkuikens pakken.


Meeuwen, kraaien en buizerds

Wel zien we in Nederland de slechtvalken anderen verjagen die ze niet in de buurt van hun kuikens willlen. Potentiele kapers als meeuwen in de stad, en kraaien en buizerds op het platteland , daar zijn de slechtvalken alert op. Deze vogels worden meestal niet gedood, maar krijgen wel een flinke stoot met de bal van de klauw, als ze niet oppassen. Veel vogels verliezen daarbij hun balans, neigen naar de grond te dwarrelen of worden omgestoten.

Vorige week ter plekke op de Mortel zagen we de manvalk zo één buizerd aantikken terwijl twee anderen direct het hazepad kozen. Later op de middag zagen we de vrouw hetzelfde doen met een buizerd die richting de toren wilde vliegen. Deze buizerd zagen we aangeslagen laag achter de bosjes verdwijnen.

Op deze film van Discovery is vanaf 1 minuut 20 goed te zien hoe een slechtvalk op een rif haar nest verdedigt.

Onderstaand een foto van Kiekjesdief.nl: een slechtvalk die een buizerd aanvalt.

Zwervers kunnen lastig zijn


foto: Dennie Vercruijsse


Margot de Kam | woensdag 3 maart 2021

De meeste slechtvalken zijn zwervers. Behalve de slechtvalken die een vaste broedplaats hebben. Zij verblijven meestal het hele jaar op dezelfde plek.



Dolers, zwervers, die betekenis zien we in hun officiële naam : Falco Peregrinus. Wanderfalken in het Duits. Bij een gezonde hoeveelheid slechtvalken, zwerven er rond broedplaatsen altijd andere slechtvalken rond.



ONVOLWASSEN SLECHTVALKEN
Dit kunnen jonge, nog onvolwassen slechtvalken zijn. Die zijn tamelijk onschuldig. Ze komen regelmatig bedelen om voedsel. Ze hebben een ander verenkleed, waardoor de volwassen dieren direct zien dat ze nog jong zijn.


Vanaf hun derde levensjaar krijgen ze een volwassen kleed, en zijn ze ook geslachtsrijp.



FLOATERS
Zo worden de volwassen, niet broedende slechtvalken genoemd. Zij hebben geen eigen territorium te verdedigen. Zij zwerven rond. Soms in de buurt van waar zij zijn geboren, maar ze kunnen ook veel verder weg zwerven. In Nederland geboren en geringde slechtvalken zijn in Engeland, België, Frankrijk en Duitsland gezien.

Deze zwervers kunnen lastig zijn en zelf een oogje op de broedplaats hebben.




STRIJD
Strijd om het territorium kan altijd optreden. Het is een natuurlijke, gezonde situatie. Het is het recht van de sterksten in de natuur. Als het echt vechten wordt, vallen de mannetjes alleen andere mannetjes, en vrouwtjes alleen andere vrouwtjes aan.




PAARBAND
Ondanks dat een broedpaar doorgaans een stevige paarband heeft en samen indringers verjaagt, kan het gebeuren dat één van hen verslagen wordt. De andere zal dan de broedplaats proberen te behouden. En de winnaar accepteren. Overleven en overleving van de soort is belangrijker. De slechtvalk bindt zich sterker aan de plek, dan aan de partner.




DE SITUATIE HIER
Hier op de Mortel zijn deze winter door spotters meerdere vreemde slechtvalken gezien. Men ziet dan 3 of 4 slechtvalken tegelijk, waar er natuurlijk maar 2 horen. De slechtvalken die hier wonen, staan dan te schelden vanaf hun toren, en draaien vaak stampvoetend een rondje om de as.  Als dat niet helpt dan vliegt één of beiden op de indringer af en, als dat niet volstaat, dan delen ze een tikje met hun klauwen uit. Een echte strijd is niet waargenomen.

Er kwam zondagavond een jonge brutale zwerver naar de kast waar het vrouwtje net haar kop in de veren stak. Vrouw slechtvalk jaagde de vreemde direct weg. Het is te zien in het filmpje onderaan.

De man en vrouw slechtvalk van de Mortel zitten nog stevig op hun toren. Ze hebben een sterke paarband en werken samen. We hopen weer een heel mooi broedseizoen met dit paar mee te maken.

Als vrouw slechtvalk boos is



Margot de Kam | woensdag 31 maart 2021

Nou, wegwezen dan maar, zou ik slechtvalken in haar buurt adviseren. Vrouw slechtvalk van de Mortel is een bom van een vrouw, daar wil je geen tik van. Hoe kunnen wij kijkers zien wanneer de slechtvalken boos zijn?




We zien het vrouwtje regelmatig boos op het rooster of op de dakrand. Hoe zien we dat en op wie is ze dan boos?



INDRINGERS

Ze zijn nooit boos op elkaar, man en vrouw slechtvalk. Ze zullen nooit naar elkaar dreigen. Om met elkaar te communiceren wailen ze, we horen dat gegil weleens. Dat is geen dreigen. Over wailen vertel ik meer in een volgend blog.

Als ze boos zijn, of mopperen, is dat altijd gericht naar een indringer in het gebied. We hebben gezien dat er twee jonge slechtvalken in de buurt rondhangen. Die zijn nog niet echt een dreiging, ze komen op voedsel af. Vrouw slechtvalk wil ze echter niet in de buurt hebben nu ze eieren heeft. Mogelijk zijn er nog meer slechtvalken in de buurt, die niet zo dichtbij komen dat wij ze op de cams zien.




GELUID

Het geluid dat ze maken wanneer ze dreigen noemen we gakken. Bij vrouw slechtvalk kun je dat makkelijker horen dan bij de man. Hij heeft zo’n piepstem. Het gakken lijkt meer op het chuppen dan op het wailen. Maar dan korter, meer stotend, staccato. Het is schelden: wegwezen hier!



BODYLANGUAGE

Daar kunnen we het beter aan zien. Ze maken zich groter, hoger op de poten en breder in de schouders, vaak met uitgewaaierde of opgeheven staart. Ze staan horizontaal en buigen hun kop op en neer. De snavel naar de grond, en dan omhoog, vaak met open snavel gakkend richting de tegenstander. Die zien wij vaak niet eens in beeld. Een andere slechtvalk kan heel ver of hoog in de lucht zijn.



STAMPVOETEN

Het meest duidelijke teken van boosheid bij de slechtvalken is als ze gaan stampvoeten. Ze verplaatsen hun gewicht van de ene poot naar de andere, en tillen de andere poot een stukje van de grond. Hierbij roepen ze en buigen de kop op en neer en draaien rondjes of halve of kwart rondjes om de as, steeds bij het omhoogkomen kijkend  naar de tegenstander, meestal hoog in de lucht. Dit gedrag is goed te zien in het filmpje hieronder.